2016/05/17ko prentsa-oharra
Genero Berdintasunaren Indizean, Euskal AE bosgarrenaren pare Europar Batasuneko estatuen artean
Balio altuenak berdintasunean Osasun, Diru eta Enpleguan
Eustaten datuen arabera, Genero Berdintasunaren Indizean, Euskal AE (58,5 puntu 2012an) Belgikaren gainetik, zertxobait, Europar Batasuneko estatuen artean. Belgika bosgarren da rankinean.
Euskal AE Suediaren, Finlandiaren, Danimarkaren eta Herbehereen atzetik da; EBko gainerako 24en aurretik eta europar batez bestekoaren oso aurretik.
Osasunean (96,2 puntu) gaude erabateko berdintasunetik gertuen; kasu honetan emakumeak daude hobetoxeago. Desberdintasunik handiena, Denboran (100etik 39,2 puntu).
Euskal AEko Genero Berdintasunaren Indizea aurrenekoz argitaraturik, Eustatek aurrerapauso bat ematen du euskal gizartearen hainbat alderdiz —politiko, sozial, kultural, ekonomiko…- informazio estatistiko genero ikuspegiduna landu ahal izateko.
Genero Berdintasunaren Indizea adierazle sintetikoa da; eskalan 1 erabateko desberdintasuna litzateke eta 100 erabateko berdintasuna, emakume eta gizonen artean, ongizate eta garapen pertsonalaz ari garelarik.
Indizea Genero Berdintasunerako Europar Institutuaren metodologiaz egin da; aurrerapenak aldera daitezke EB osoaren eta 28 estatuen erreferentziarekin. Osaketa, honelakoa: 26 adierazle, 6 dimentsiotan hierarkikoki egituratuta eta hauek 12 azpi dimentsiotan.
2010etik 2012ra Genero Berdintasunaren Indizeak hobera egin du Osasunean eta Denboran, okerrera besteetan
2010etik 2012ra Genero Berdintasunaren Indizeak hobera egin du osasunean eta denboran, okerrera besteetan, bereziki boterean non adierazleak 2,3 puntu galdu dituen. Atzera egitea botere ekonomikoan gertatuari zor zaio; botere politikoan hobekuntza, eta 2010erako maila altuan ginen.
Euskal AE, 28-EBn, lehenengo Osasunean eta laugarren Boterean
Balio altuenak berdintasunean osasun, diru eta enpleguan ditugu Euskal AEn. EBko estatuekiko, 2012an, Euskal AEren kokapen erlatiboa hobea da osasunean (lehenengo) eta boterean (laugarren). 28-EBko batez bestearekiko, dimentsio guztietan gaude hobeto, enpleguan (-1,5) izan ezik.
Euskal AEko Genero Berdintasunaren Indizea Espainiakoaren ia 5 puntuz aurretik
Espainiako Genero Berdintasunaren Indizea ia 5 puntuz atzetik, Euskal AEkoaren aldean; 2012an 53,6 zen, Genero Berdintasunerako Europar Institutuaren kalkuluan.
2012an Euskal AEk balio hobeak ditu Espainiak baino, sei dimentsioetatik bostetan: Diruan dago alderik handiena (+16,2 puntu); Boterean +7,5, Denboran +5,7, Osasunean +4,0, Enpleguan +0,8. Salbuespena, Ezagutza; Espainiak +0,9.
Genero arrakala ezdeusa da Osasun eta Diru sarreretan eta oso handia Botere Ekonomikoan
EBrekin eta bertako estatuekin alderatzeaz gain, Euskal AE barruko egoera azter daiteke, genero arrakalari erreparatuz, alegia gizon eta emakumeen arteko aldeei aipatu arloetan; 0 erabateko desberdintasuna, 1 erabateko berdintasuna.
Genero arrakalarik ez dago edo ezdeusa da osasunarekikoetan: Osasun arreta (1,00), Norbere osasunaren pertzepzioa (0,96), Bizi itxaropena (0,96), Osasun oneko bizi urteak (0,97), Odontologia (0,99). Kirol jardueretan, kulturan eta aisian 0,98, Etengabeko prestakuntzan 0,97; oso arrakala txikiak.
Arrakala handiak: Enpresa zuzendaritza (0,29), Banku publikoaren edo erdi publikoaren zuzendaritza (0,38); Jarduera sektoreen araberako segregazioa (0,52); Ikasketa arloaren araberako segregazioa (0,62).
Hobekuntzak 2010etik: Etxeko lanetan (0,69tik 0,79ra); Haur zainketan (0,85etik 0,94ra). Okerrera: Banku publikoaren edo erdi publikoaren zuzendaritza (0,53tik 0,38ra).
OHAR METODOLOGIKOA:
Genero berdintasunaren indizea (IIG) sintetikoa da, 26 oinarrizko adierazle agregatuz kalkulatzen da. Haren egituran, lau maila:
1. Genero Berdintasunaren Indizearena, agregazio maximoa.
2. Sei dimentsioena: Enplegua, Dirua, Ezagutza, Denbora, Boterea, Osasuna
3. Dimentsio bakoitzaren azpi dimentsioena.
4. Oinarrizko adierazleena; denentzat genero berdintasun neurri bat kalkulatzen da (M).
Genero Berdintasunaren Indizea kalkulatzeko agregazio prozesua 4. mailatik 1.ra igoz egiten da, horrela:
Azpi dimentsioen araberako indize sintetikoak (S) lortzen dira oinarrizko adierazle bakoitzaren genero berdintasunaren neurriaren batez besteko aritmetiko bakuna kalkulatuz:
nj azpi dimentsio bakoitzean sartutako adierazle kopurua da eta Sjit indize sintetikoa azpi dimentsio, herrialde eta urte bakoitzarentzat.
Dimentsioen araberako indize sintetikoak (D) lortzen dira kalkulatuz batez besteko geometrikoa, dagozkien azpi dimentsioen indize sintetikoena:
nk dimentsio bakoitzeko azpi dimentsio kopurua da eta Dkit indize sintetikoa dimentsio, herrialde eta denbora momentu bakoitzarentzat.
Genero Berdintasunaren Indizea (IIG) lortzen da dimentsio bakoitzaren indizeen batez besteko geometriko haztatua kalkulatuz (D):
Haztapenak Genero Berdintasunerako Europar Institutuak kalkulatu ditu, analisi hierarkikoaren metodologia aplikatuz.
Oinarrizko adierazleak:
Lanaldi osoko enplegua: 16 urte eta gehiagoko biztanle okupatuen portzentajea. Iturria: EUSTAT. Biztanleria Jardueraren Arabera eta Kontu Ekonomikoak
Lan bizitzaren iraupena: Lan bizitzaren iraupena (urtetan). Iturria: EUSTAT. Biztanleria Jardueraren Arabera eta Adierazle Demografikoak
Segregazioa, jarduera-sektoreen arabera: Hezkuntza, Osasun eta Gizarte Zerbitzuetako enplegua (16 eta 64 urte bitarteko biztanle okupatuen portzentajea). Iturria: EUSTAT. Biztanleria Jardueraren Arabera
Lan malgutasuna, arrazoi pertsonal eta familiarrengatik: Ordutegia eginbehar familiar eta sozialekin bateratzeko eskastzat duen biztanle soldatako eta asimilatuen proportzioa. Iturria: Enplegu eta Gizarte Politiken saila. Bizi-baldintzen Inkesta.
Lanaren intentsitatea: Lan erritmoarekin gustura ez dagoen biztanle soldatako eta asimilatuen proportzioa. Iturria: Enplegu eta Gizarte Politiken saila. Bizi-baldintzen Inkesta.
Soldatak: Biztanle soldatako eta asimilatuen lan ordainketa garbien batez besteko balioa (kobratutako azken hileko euroak). Iturria: Enplegu eta Gizarte Politiken saila. Bizi-baldintzen Inkesta.
Diru-sarrerak: 16 urte eta gehiagoko biztanleen batez besteko diru sarrera familiar per capita baliokidea (euroetan). Iturria: Enplegu eta Gizarte Politiken saila. Pobreziaren eta Desberdintasun Sozialen Inkesta
Pobreziaren arriskua: Pobrezia arriskurik gabeko pertsonak, per capita familia-errenta medianaren %60 edo handiagoa (16 urte eta gehiagoko biztanle portzentajea). Iturria: Enplegu eta Gizarte Politiken saila. Pobreziaren eta Desberdintasun Sozialen Inkesta
Diru-sarreren banaketa: 20 eta 80 errenta bostenen arteko ratioa (16 urte eta gehiagoko biztanle portzentajea). Iturria: Enplegu eta Gizarte Politiken saila. Pobreziaren eta Desberdintasun Sozialen Inkesta
Unibertsitate ikasketak: Hirugarren mailako edo goi mailako hezkuntza titulua duten pertsonak (15-74 urte bitarteko biztanle portzentajea). Iturria: EUSTAT. Biztanleria Jardueraren Arabera
Ikasketa eremuaren araberako segregazioa: Hezkuntza, Osasungintza eta Ongizate, Arte eta Giza Zientzietan ari diren unibertsitate ikasleak (unibertsitate ikasketak bukatutako biztanle portzentajea). Iturria: EUSTAT. Unibertsitate estatistika
Etengabeko Prestakuntza: Azken lau asteetan araututako edo arautu gabeko prestakuntzan aritutako pertsonak (15-74 urte bitarteko biztanle portzentajea). Iturria: EUSTAT. Biztanleria Jardueraren Arabera
Haur zainketa: Haur zainketan ordubete edo gehiago pasatutako pertsona okupatuak (16 urte eta gehiagoko biztanle okupatuen portzentajea). Iturria: EUSTAT. Denbora-aurrekontuen Inkesta
Etxeko lanak: Etxeko lanetan ordubete edo gehiago pasatutako pertsona okupatuak (16 urte eta gehiagoko biztanle okupatuen portzentajea). Iturria: EUSTAT. Denbora-aurrekontuen Inkesta
Kirol, kultura eta aisia jarduerak: Kirol, kultura eta aisia jardueretan ordubete edo gehiago pasatutako pertsona okupatuak (16 urte eta gehiagoko biztanle okupatuen portzentajea). Iturria: EUSTAT. Denbora-aurrekontuen Inkesta
Boluntariotza eta ongintzako jarduerak: Boluntariotza eta ongintzako jardueretan ordubete edo gehiago pasatutako pertsona okupatuak (16 urte eta gehiagoko biztanle okupatuen portzentajea). Iturria: EUSTAT. Denbora-aurrekontuen Inkesta
Gobernu ordezkaritza: Gobernukideen sexu banaketa. Iturria: Geuk egina, webetan oinarrituta
Legebiltzarreko ordezkaritza: Legebiltzarkideen sexu banaketa. Iturria: Geuk egina, webetan oinarrituta
Lurralde batzarretako ordezkaritza: Lurralde batzarretako kideen sexu banaketa. Iturria: Geuk egina, webetan oinarrituta
Enpresa zuzendaritza: Enpresa handietako administrazio kontseilu kideen sexu banaketa. Iturria: Geuk egina, webetan oinarrituta
Banku publiko edo erdi publikoko zuzendaritza: Banku publiko edo erdi publikoko administrazio kontseilu kideen sexu banaketa. Iturria: Geuk egina, webetan oinarrituta
Osasunaren autopertzepzioa: Norberaren osasuna ontzat edo oso ontzat hartzea (16 urte eta gehiagoko biztanleen portzentajea). Iturria: Osasun saila. Euskal AEko osasun inkesta
Bizi-itxaropena: Bizi-itxaropena jaiotzean (urtetan). Iturria: EUSTAT. Adierazle demografikoak
Osasun oneko bizitza urteak: Jaiotzean, osasun oneko bizitza-urteak. Iturria: Osasun saila. Euskal AEko osasun inkesta
Osasun arreta: Osasun arretako beharrak estali gabe ez dituzten pertsonak (16 urte eta gehiagoko biztanleen portzentajea). Iturria: Osasun saila. Euskal AEko osasun inkesta
Arreta odontologikoa: Arreta odontologikoaren beharrak estali gabe ez dituzten pertsonak (16 urte eta gehiagoko biztanleen portzentajea). Iturria: INE Bizi-baldintzen Inkesta.
Informazio gehiago.
Eustat - Euskal Estatistika Erakundea / Instituto Vasco de Estadística
Donostia-San Sebastián, 1 01010 Vitoria-Gasteiz
Prentsa zerbitzua: servicioprensa@eustat.es Tlf: 945 01 75 62